696 sayılı khk kapsamında kamuda çalışan özel güvenlik görevlilerinin sertifika yenileme ücretleri kim tarafından ödenmelidir?

Özel güvenlik görevlileri sertifika yenilemesi nedir?

Özel güvenlik görevlileri, yasal mevzuatından kaynaklı görev ve yetkileri ayrıca günümüzün gereği olarak her daim stratejik noktalarda, yüksek önem arz eden görevlerde bulunmaktadır. Havaalanları, bankalar, okullar, hastaneler, kamu kurum ve kuruluşların neredeyse tamamına yakını bu yerlerden olup görev yapılan yerin güvenliğinin yanı sıra kamuyla iç içe olması hasebiyle doğrudan kamu güvenliğinin de sağlanmasına özel güvenlik görevlileri büyük katkıda bulunmaktadırlar.

5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun hükümlerine göre Özel güvenlik görevlileri görevlerine devam edebilmek için 5 yılda bir yenileme eğitimi almak zorunda olup yenileme eğitimi almadıkları takdirde kimlik kartları iptal edilmektedir.

İşçinin zorunlu eğitim giderleri işveren tarafından karşılanmalı mıdır?

İşverenin işçiyi eğitme veya eğitim almasını sağlama görevi, ücret ödeme, izin kullandırma, işçiyi koruyup kollama gibi temel görevlerinden biridir.

Gerek 4857 sayılı İş Kanunu’nda, gerekse 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda işverenin işçiye eğitim verme / verilmesini sağlama görevi sadece iş sağlığı ve güvenliği ile mesleki eğitimle sınırlı tutulmuştur.

Dolayısıyla mevzuat gereği işveren işçiye yapılan işin niteliğine, işyerindeki çalışma şartlarına, işyerinin tehlike sınıfına göre kanunlarda ve yönetmeliklerde belirtilen eğitimleri vermek veya verilmesini sağlamak zorundadır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun “Çalışanların eğitimi” başlıklı 17 nci maddesinde; “İşverenin, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamak zorunda olduğu, bu eğitimin özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verileceği, ayrıca eğitimlerin değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenileneceği, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanacağı; mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenlerin çalıştırılamayacağı, Kanunun 26/1-ğ maddesinde de bu yükümlülüğü yerine getirmeyen işverene idari para cezası uygulanacağı” belirtilmiştir

Ayrıca 4857 sayılı İş Kanunun 14 üncü maddesinde; işverenin, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmek ve gerekli eğitimi vermek zorunda olduğu belirtilmiştir.

Dolayısıyla işverenin çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği konusundaki eğitim verme yükümlülüğü sadece işyerinde çalışanlar için değil, işveren tarafından yürütülen işlerde çalışanlar, işyerine gelmeden uzaktan çalışanlar açısından da getirilmiştir.

696 sayılı khk kapsamında çalışan özel güvenlik görevlileri bakımından uygulama nasıl?

Taşerondan kadroya geçen işçilerin önemli bir bölümü, özel güvenlik görevlilerinden oluşmaktadır. Hal böyle olunca kamuda sürekli işçi statüsünde olan özel güvenlik görevlilerinin yenileme ücretlerinin kim tarafından karşılanacağı tartışma konusu olmaktadır.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Bakanlığın taşra teşkilatına gönderdiği 23 Ocak 2019 tarihli güncel yazısında, sertifika yenileme ücretlerinin özel güvenlik görevlilerinin kendileri tarafından karşılanması gerektiği yönünde görüş bildirmiştir.

Bakanlığın yazısında; “Başkanlığımıza muhtelif tarihlerde gelen özel güvenlik görevlilerinin beş yılda bir yenilenen kurs, eğitim ve sertifika işlemleriyle ilgili olarak kurum bütçesinden ödeme yapılıp yapılmayacağı hakkında görüş talep edilmektedir. Söz konusu işlemler için kurum bütçesine tefrik edilen ödenek bulunmadığı gibi bu işlemlerin kişiye özel işlemler (güvenlik görevlisinin işe girişi ile alakalı bir belgenin yenilenmesi) olduğundan dolayı kişiler tarafından karşılanması mütaala edilmektedir.” şeklinde görüş bildirilmiştir.

Halbuki daha önce Sosyal Güvenlik Kurumu’nun; “Strateji Geliştirme Başkanlığı ( İç Kontrol Daire Başkanlığı)’ndan gelen ekli cevap yazısında; “… 375 sayılı Kanun hükmünde Kararnamenin Geçici 23 üncü maddesi çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçişi yapılanların 5188 sayılı Kanun hükümlerine tabi olması nedeniyle bu kişilerin alması gereken zorunlu eğitime ait giderlerin Kurumumuz bütçesinden ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.” Şeklinde vermiş olduğu görüşte özel güvenliklerin sertifika yenileme ücretlerinin kurum bütçelerinden karşılanması gerektiği belirtilmişti.

Sürekli işçi kadrosuna geçişi yapılan güvenlik görevlilerinin 5188 sayılı Kanunhükümlerine tabi olması ve 5188 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmeliklerinde özel güvenlik görevlisinin ister kamuda ister özel sektörde hangi statüde çalıştırılıyor olursa olsun bu kişilerin alması gereken zorunlu eğitimlere ait tüm masrafların çalışmış oldukları kurumlar tarafından yani işverenleri tarafından karşılanması gerekmektedir. Kamuda memur statüsünde çalışan özel güvenlik görevlilerinin yenileme ücretleri kurumlar tarafından karşılanırken sürekli işçi statüsünde çalışan özel güvenlik görevlilerinin ücretlerinin karşılanmaması devlet tarafından aynı işi yapan kişilere ayrımcılık yapıldığı sonucuna götürür ki bu durum sosyal devlet anlayışına aykırıdır.

Toplu iş sözleşmesine özel güvenlik görevlilerinin sertifika yenileme ücretinin kurum tarafından ödeneceğine dair madde eklenebilir mi?

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun Toplu iş sözleşmesi ve çerçeve sözleşmenin içeriği başlıklı 33 ncü maddesinde; “(1) Toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hükümleri içerir.

(2) Toplu iş sözleşmesi, tarafların karşılıklı hak ve borçları ile sözleşmenin uygulanması ve denetimini ve uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen hükümleri de içerebilir.

(3) Çerçeve sözleşme, sözleşmenin tarafı olan işçi ve işveren sendikasının üyeleri hakkında uygulanır ve meslekî eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarına ilişkin düzenlemeleri içerebilir.” hükmü yer almaktadır.

Sendikaların faaliyetleri ile üyelerine sağladıkları hak ve çıkarların üyeler arasında eşit şekilde ve objektif kriterler doğrultusunda sağlanması gerek üyeleri ve gerekse üyesi olmayanlara karşı kanun ve tüzük hükümlerine uygun davranması esastır.

Bu nedenle özel güvenlik görevlilerinin sertifika yenileme ücretlerinin işveren tarafından karşılanmasına dair ilgili hükümlerin Sendika ile İşveren arasında yürütülen toplu iş görüşmelerinde gündeme getirilmesi ve muhakkak toplu iş sözleşmesi hükümlerine eklenmesi gerekmektedir. Bu şekilde kurumların artık karşılayıp karşılamama noktasında bir çekincesi veya işçi aleyhine uygulaması var olamayacaktır.

Sertifika yenileme ücretinin karşılanması için ne yapılmalıdır?

Yukarıda izah ettiğimiz hususlar doğrultusunda sertifika yenileme ücretini karşılamayan kurumlarda çalışan özel güvenlik görevlilerinin;

• Görevlerinin ifası noktasında alınması gereken zorunlu eğitim olduğuna dair kurumlarına dilekçeyle başvurarak Maliye Bakanlığından buna ilişkin görüş sorulmasını talep etmeleri,
• Sertifika yenileme ücretini karşılayan kurumların uygulama örneklerini kendi kurumlarına sunmaları, 
• Üyesi oldukları sendikalarla iletişime geçerek toplu iş görüşmeleri sırasında özel güvenlik görevlisinin sertifika yenileme ücreti, bu eğitime gidiş geliş masrafları gibi görevlerinin ifası için zorunlu olan eğitim masraflarının işveren tarafından karşılanması yönünde gündem oluşturulması ve bunun toplu iş sözleşmesi maddelerinin arasına alınması gerektiği mütalaa edilmektedir.

ATABAY HUKUK DANIŞMANLIK